Επηρεάζει ο μαραθώνιος τα νεφρά;

Τι συμβαίνει πραγματικά με τα νεφρά των δρομέων και των μαραθωνοδρόμων;

Ο ρόλος των νεφρών στη λειτουργία του οργανισμού είναι αναμφισβήτητα σημαντικός. Ο Γιάννης Μπίρης, γενικός ιατρός, αλλά και μαραθωνοδρόμος ο οποίος έχει τερματίσει μεταξύ δεκάδων άλλων και στους έξι μεγαλύτερους μαραθώνιους του κοσμου (Marathon Majors), μας αναλύει το ρόλο τους κατά το τρέξιμο, ενώ ρίχνει φως στα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα που αναστάτωσαν τη δρομική κοινή γνώμη, παρουσιάζοντας το αγώνισμα του Μαραθώνιου ως υπεύθυνο για βλάβες στη λειτουργία τους.

Νεφρά και άσκηση

Ο χειρισμός και η αντιμετώπιση των νεφρικών δυσλειτουργιών είναι καθαρά θέμα των ειδικών που θα ασχοληθούν με την κάθε περίπτωση. Όμως τι γίνεται στην άθληση; Επηρεάζει το τρέξιμο τη νεφρική λειτουργία; Απ’ όσα γνωρίζουμε μόνο η αφυδάτωση μετά από τρέξιμο μπορεί να επηρεάσει πρόσκαιρα τη νεφρική λειτουργία του δρομέα.

Η «πέτρα» του σκανδάλου

Πριν από περίπου τρεις μήνες μετά από την ανακοίνωση μιας πρόδρομης μελέτης από μια ομάδα ερευνητών του Yale με επικεφαλής τον καθηγητή της ιατρικής Dr. Chirag Parikh, σε πολλά αθλητικά sites εμφανίστηκαν βαρύγδουποι τίτλοι του τύπου: «Ο μαραθώνιος βλάπτει τα νεφρά» ή «οι δρομείς μαραθωνίου εμφανίζουν παροδική νεφρική ανεπάρκεια». Είναι όμως έτσι;

Είναι γνωστό ότι εργαζόμενοι σε ασυνήθιστα έντονες δραστηριότητες μπορεί να εμφανίσουν μια παροδική διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας τους. Η μελέτη της ομάδας των ερευνητών του Yale που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό American Journal of Kidney Diseases, προσπάθησε να βρει αν υπάρχει αυτή η πρόσκαιρη διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας και στους μαραθωνοδρόμους.

Με ένα πολύ μικρό δείγμα, μια μικρή ομάδα 22 συμμετεχόντων στο μαραθώνιο του Hartford το 2015, βρήκε ακριβώς αυτό που ήδη γνωρίζαμε και για τους σκληρά εργαζόμενους. Ότι δηλαδή υπάρχει μια μικρή παροδική επιβάρυνση της νεφρικής λειτουργίας που, όμως, αποκαθίσταται τις δυο πρώτες ημέρες μετά τον Μαραθώνιο. Και τι δηλώνει ο καθηγητής Parikh;

Ο νεφρός συμμετέχει στο σωματικό stress του δρομέα σα να τραυματίστηκε με τρόπο ανάλογο με αυτόν που συμβαίνει σε νοσηλευόμενους ασθενείς, όταν ο νεφρός επηρεάζεται από ιατρικές και χειρουργικές επιπλοκές.

Για το σκοπό αυτό αναλύθηκαν ενδείξεις τραυματισμού των νεφρών, έλεγχος των επιπέδων της κρεατινίνης του ορού, αλλά και έλεγχος για την παρουσία νεφρικών κυττάρων και πρωτεϊνών σε μικροσκοπικό έλεγχο στα ούρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 82% των δρομέων που μελετήθηκαν, εμφάνισαν Οξύ Τραυματισμό του Νεφρού (ΑΚΙ) αμέσως μετά τον αγώνα (στάδιο 1).

Ο τραυματισμός αυτός είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι νεφροί αποτυγχάνουν να φιλτράρουν τα προϊόντα του μυϊκού καταβολισμού από το αίμα. Οι ερευνητές δήλωσαν επίσης ότι πιθανές αιτίες αυτού του τραυματισμού των νεφρών που σχετίζεται με τον Μαραθώνιο, μπορεί να είναι η συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος, η αφυδάτωση ή η μειωμένη ροή αίματος στους νεφρούς που παρατηρείται κατά τη διάρκεια ενός Μαραθωνίου.

Αν και η μετρηθείσα νεφρική βλάβη θα ιαθεί τις δύο πρώτες ημέρες μετά το Μαραθώνιο, η μελέτη συνεχίζει να έχει ερωτήματα σχετικά με τις συνέπειες της επαναλαμβανόμενης επίπονης δραστηριότητας με την πάροδο του χρόνου, ειδικά σε θερμά κλίματα. «Πρέπει να το διερευνήσουμε περισσότερο αυτό», δήλωσε ο Parikh. Η έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχουν επίσης αλλαγές στην καρδιακή λειτουργία που σχετίζονται με το τρέξιμο του Μαραθωνίου. Η μελέτη μας προσθέτει, ότι και οι νεφροί συμμετέχουν στο stress που σχετίζεται με τον Μαραθώνιο.

Ας το δούμε, όμως, αναλυτικά και κυρίως ψύχραιμα. Τι καινούργιο προσφέρει αυτή η μελέτη;

Ο αντίλογος

Δε θα μπω στη μεθοδολογία. Αλλά έχω μόνο μία παρατήρηση για τη μέθοδο. Ελέγχοντας την ομάδα των δρομέων την ημέρα 0, δηλαδή 24 ώρες πριν τον αγώνα, ελέγχεις πολύ καλά ενυδατωμένους δρομείς μία ημέρα πριν την εκκίνηση. Όμως, τί ελέγχει αυτή η μελέτη για να βγάλει συμπεράσματα;

Από τον πίνακα που ανακοίνωσαν, βλέπουμε ότι ελέγχουν 24 ώρες πριν τον αγώνα, αμέσως μετά τον τερματισμό και 24 ώρες μετά τον αγώνα τις παρακάτω παραμέτρους:

• Scr (Serum creatinine), δηλαδή, την κρεατινίνη του αίματος,
• KIM-1 (Kidney Injury Molecule-1), δηλαδή, τον τραυματισμό τύπου Ι,
• NGAL (Neutrophil Gelatinase-Associated lipocalin), δηλαδή τη συζευγμένη με ουδετερόφιλη ζελατινάση, λιποκαλίνη,
• UACR (Urine Albumin-to-Creatinine Ratio), δηλαδή, το συντελεστή της λευκωματίνης προς την κρεατινίνη στα ούρα, καθώς και
• το εκατοστιαίο ποσοστό % with RTECs/Casts (Renal Tubular Epithelial Cells) των νεφρικών επιθηλιακών κυττάρων στα ούρα.

Ελέγχοντας την επόμενη ημέρα, δηλαδή, την πρώτη ημέρα της αποκατάστασης, φαίνεται ότι το 82% των 22 δρομέων της έρευνας, δηλαδή, οι 18 δρομείς, θα εμφανίσουν μια αύξηση της κρεατινίνης κατά 0,4 mgdl, καθώς και άλλες ανάλογες μικρο-αλλοιώσεις συμβατές με την έντονη προσπάθεια. Όλες αυτές τις αλλαγές τις ονομάζουν Οξύ Τραυματισμό του Νεφρού (AKI). Την επόμενη (2η) ημέρα το ποσοστό αυτό «πέφτει» στο 0%!

Πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση της μελέτης, αλλά είναι το δείγμα ικανοποιητικό με μόλις 22 δρομείς; Υπάρχει σε αυτήν κάτι που δεν ήταν αναμενόμενο; Ας αναλογιστούμε ότι κάθε χρόνο παίρνουν μέρος σε μαραθωνίους σε όλο τον κόσμο, περισσότεροι από 1.000.000 δρομείς. Έχουμε ακούσει κάτι για μόνιμες νεφρικές βλάβες τόσα χρόνια από αυτές τις συμμετοχές; Και εδώ η μελέτη του Yale λέει σαφώς: ‘…the physical stress of running a marathon can cause short-term kidney injury… Δηλαδή: ….το φυσικό stress από το τρέξιμο ενός μαραθωνίου μπορεί να προκαλέσει βραχυχρόνιο τραυματισμό στους νεφρούς…’

Ο καθηγητής Chirag Parikh, συγγραφέας της μελέτης, τόνισε πως ενδεχομένως ο μαραθώνιος δρόμος «θα μπορούσε να προκαλέσει οξύ στρες και να συμβάλει στην εξέλιξη μίας υφιστάμενης χρόνιας νεφρικής νόσου».

Συμπλήρωσε δε πως οι δρομείς θα πρέπει να μιλήσουν για αυτό, με το γιατρό τους και με τους προπονητές τους και υπογράμμισε πως με την κατάλληλη προετοιμασία οι νεφροί θα μπορούσαν να προσαρμοστούν σε αυτή τη σωματική καταπόνηση.

«Θέλω να πιστεύω ότι η πλειοψηφία των μαραθωνοδρόμων είναι καλά, όπως οι 22 δρομείς που συμμετείχαν στη μελέτη έχουν φυσιολογική νεφρική λειτουργία και τρέχουν, κατά μέσο όρο, τα τελευταία 12 χρόνια σε μαραθώνιους. Οπότε, αν ο μαραθώνιος προκαλούσε μία μόνιμη νεφρική βλάβη, αυτοί οι δρομείς θα είχαν πια, ελάχιστη νεφρική λειτουργία», υποστήριξε ο καθηγητής.

Ο «επίλογος»

Τo τρέξιμο προσφέρει πολλά στην καθημερινή προσπάθεια όλων μας για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η επιστημονική μελέτη έρχεται αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια. Συνεπώς, η μεταφορά των συμπερασμάτων πρόδρομων ιατρικών μελετών με εξαιρετικά εξειδικευμένες αναλύσεις και με πολύ μικρό υλικό μελέτης, με γενικεύσεις τίτλων του τύπου «ο Μαραθώνιος καταστρέφει τα νεφρά του δρομέα» είναι τουλάχιστον άστοχη.

Αν θέλουμε να ενημερώσουμε, ας το κάνουμε σωστά αποφεύγοντας αυθαίρετα, τρομολαγνικά συμπεράσματα και ας περιοριζόμαστε τουλάχιστον στη σωστή μετάφραση.

Για κανένα λόγο δεν πρέπει να παρερμηνεύονται τα αποτελέσματα μιας επιστημονικής μελέτης από μη ειδικούς που υπερβάλλοντας παρερμηνεύουν και αλλοιώνουν τα αποτελέσματά της, στοχοποιώντας το τρέξιμο και μάλιστα τον Μαραθώνιο Δρόμο.

ΠΗΓΗ: Runner , Γιάννης Μπίρης Γενικός Xειρουργός