Ηλίας Μόσιαλος: Eμβόλια και μεταμοσχευμένοι

Η αμερικανική εταιρεία μεταμοσχεύσεων (AST) έχει εκδώσει ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για επαγγελματίες υγείας και ασθενείς, σχετικά με τα εμβόλια COVID-19.

Όπως αναφέρεται, το έγγραφο θα υπόκειται σε αλλαγές και θα ενημερώνεται συχνά καθώς διατίθενται νέες πληροφορίες ή δεδομένα. (Το έγγραφό είναι αναρτημένο στην εξής ιστοδελίδα https://www.myast.org/…/2020%2012%2024%20COVID19…)

Οι περισσότεροι μεταμοσχευμένοι και οι υποψήφιοι για μεταμόσχευση εμπίπτουν στην κατηγορία «άτομα υψηλού κινδύνου λόγω υποκείμενων ιατρικών παθήσεων”.

Η συμβουλευτική επιτροπή εμβολιασμών (ΑCIP) των αμερικανικών κέντρων ελέγχου λοιμώξεων (CDC) σημειώνει ότι τα άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρό COVID-19. Επιπλέον, εξηγούν πως εάν τα άτομα αυτά εμβολιαστούν, θα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με το άγνωστο προφίλ ασφάλειας.

Σε αυτή την περίπτωση «άγνωστο προφίλ ασφάλειας» εννοούμε πως – όπως και με τις έγκυες- απλά δεν έχουμε αρκετά δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές για τη συγκεκριμένη κατηγορία, και όχι πως το εμβόλιο δεν είναι ασφαλές.

Άγνωστο προφίλ αποτελεσματικότητας εννοούμε την πιθανότητα μειωμένης ανοσοαπόκρισης για εκείνους που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία.

Μεταφέρω εδώ κάποια από τα απαντημένα ερωτήματα αναφορικά με τη δυνατότητα χρήσης COVID-19 εμβολίων από μεταμοσχευμένους ασθενείς, όπως αναφέρονται στο φυλλάδιο της αμερικανικής εταιρείας μεταμοσχεύσεων.

Μπορεί ένας παραλήπτης μοσχεύματος να λάβει το εμβόλιο ακόμα κι αν είχε κολλήσει κορωνοϊό;

• Η τρέχουσα οδηγία στις ΗΠΑ είναι να εμβολιαστούν όλοι, ανεξάρτητα από προηγούμενη μόλυνση COVID-19. Υπάρχουν αναφορές περιπτώσεων όπου ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς επαναμολύνθηκαν, υποδηλώνοντας ίσως έλλειψη επαρκούς ανοσοαπόκρισης ή εξασθενημένη ανοσία μετά την πρώτη μόλυνση.

Εάν πρόκειται να μεταμοσχευτεί κάποιος που είχε νοσήσει με COVID-19, θα πρέπει να περιμένει έως ότου επιλυθούν όλα τα συμπτώματα και η περίοδος απομόνωσης έχει λήξει;

• Η οδηγία των αμερικανικών κέντρων ελέγχου λοιμώξεων συνιστά επί του παρόντος ότι ο εμβολιασμός πρέπει να αναβληθεί για 90 ημέρες μετά από μόλυνση COVID-19 ή μετά από λήψη αναρρωτικού πλάσματος ή μονοκλωνικών αντισωμάτων.

Πόσο αποτελεσματικά είναι αυτά τα εμβόλια στους αποδέκτες μοσχευμάτων;

• Οι κλινικές δοκιμές για τα εμβόλια των Pfizer και Moderna είχαν κάποια δεδομένα από άτομα με ανοσοανεπάρκεια. Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID-19 όμως θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω για τους παραλήπτες μοσχεύματος συμπαγούς οργάνου.

Οι δέκτες μοσχευμάτων συμπαγών οργάνων μπορεί γενικά να έχουν χαμηλότερα ποσοστά αντισωμάτων σε σχέση με τους μη μεταμοσχευμένους εμβολιασθέντες;

• Η εξασθένιση των τίτλων των αντισωμάτων, συμβαίνει και με τα συνηθισμένα εμβόλια μετά τη μεταμόσχευση. Επίσης, εάν κάποιοι οι ασθενείς εμβολιάστηκαν πριν από τη μεταμόσχευση, μπορεί να έχουν μειωμένη ανοσοπροστασία μετά τη μεταμόσχευση, ειδικά εάν λαμβάνουν θεραπείες που μειώνουν τη λειτουργία των B κυττάρων (π.χ. ριξουτιμάμπη).

Πότε πρέπει να εμβολιαστεί ένας παραλήπτης μοσχεύματος ή υποψήφιος για μεταμόσχευση;

• Με βάση προηγούμενες οδηγίες εμβολιασμού για τους δέκτες μοσχεύματος συμπαγούς οργάνου, συνιστάται ο εμβολιασμός σε όλους τους υποψήφιους για μεταμόσχευση και της οικογένειάς τους. Ιδανικά, οι υποψήφιοι για μεταμόσχευση πρέπει να εμβολιάζονται όσο περιμένουν την μεταμόσχευση.

• Γενικά, τα εμβόλια συνιστώνται περισσότερο από 2 εβδομάδες πριν από τη μεταμόσχευση ή αρχίζουν από 1- 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση Εάν δοθεί πριν από τη μεταμόσχευση, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και οι δύο δόσεις πριν από τη μεταμόσχευση.

• Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι σκόπιμο να περιμένετε έως 3 μήνες μετά τη μεταμόσχευση για τον εμβολιασμό.Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις όπου έχει χορηγηθεί thymoglobuline ή ριτουξιμάμπη.

Υπάρχουν άλλα πράγματα που πρέπει να λάβουν υπόψη οι δέκτες μοσχεύματος συμπαγούς οργάνου σχετικά με το εμβόλιο;

• Η στάθμιση των κινδύνων και των οφελών από τον εμβολιασμό είναι πολύ σημαντική. Γνωρίζουμε πως οι μεταμοσχευμένοι αναπτύσσουν πολύ πιο δυσμενή κλινική εικόνα μετά από μόλυνση με SARS-CoV-2 σε σύγκριση με τους μη μεταμοσχευμένους, λόγω συννοσηρότητας ή ανοσοκαταστολής. Ενώ τα δεδομένα για πιθανούς κινδύνους επί του παρόντος είναι λίγα, τα οφέλη του εμβολιασμού υπερτερούν των θεωρητικών κινδύνων, ιδίως σε χώρες όπου υπάρχει μεγάλη διασπορά του ιού.

Τέλος να προσθέσω, πως το ιατρικό ιστορικό είναι πάντα σημαντικό για την ιατρική συμβουλή όσον αφορά τον εμβολιασμό. Για παράδειγμα, το ιστορικό αναφυλαξίας είναι σημαντικό και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην λήψη απόφασης.

Η ενημερωτική φύση του φυλλαδίου της αμερικανικής εταιρείας μεταμοσχεύσεων, ενθαρρύνει επίσης την κοινότητα των μεταμοσχεύσεων να συλλέγει τα δεδομένα σχετικά με τον εμβολιασμό, ώστε οι επικαιροποιημένες μελλοντικές συστάσεις να περιέχουν περισσότερα στοιχεία από την πορεία όσων εμβολιάστηκαν. Αυτή είναι μια πολύ καλή σύσταση και για τη χώρα μας.