Κολύμβηση: ποιότητα ζωής για τους ασθενείς σε περιτοναϊκή κάθαρση!

Κωστενίδου Μ., Παναγιωτάκη Ε., Βλασόπουλος Δ.
Νεφρολογικό Τμήμα, Μονάδα ΣΦΠΚ, Γενικό Νοσοκομείο Α. Φλέμινγκ

Το κολύμπι αποτελεί για τους περισσότερους ανθρώπους, μια ευχάριστη απασχόληση στη διάρκεια των διακοπών. Συχνά, το ερώτημα που τίθεται από τους ασθενείς που πρόκειται να ενταχθούν σε πρόγραμμα Περιτοναϊκής Κάθαρσης (ΠΚ) είναι: θα μπορώ να κολυμπάω χωρίς να υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών; Η απάντηση είναι ναι.

Οι ασθενείς που εφαρμόζουν πρόγραμμα ΠΚ, μπορούν να κολυμπούν σε καθαρές θάλασσες, 4-8 εβδομάδες, μετά την εμφύτευση του μόνιμου περιτοναϊκού καθετήρα. Πάντοτε βέβαια κάτω απο ορισμένες προϋποθέσεις όπως:

• Το Στόμιο Εξόδου (ΣΕ) πρέπει να καλύπτεται με αδιάβροχο επίθεμα.
• Μετά το μπάνιο, πρέπει να εφαρμόζεται η διαδικασία της φροντίδας ΣΕ όπως αυτή καθορίζεται απο το πρωτόκολλο της μονάδας.
• Δεν συνιστάται το μπάνιο στη μπανιέρα λόγω στασιμότητας του νερού. Επιτρέπεται όμως το μπάνιο με καταιωνισμό (ντουζ) (Gokal και συν 1993).

ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΣ

Στην προσπάθειά μας να ικανοποιήσουμε την επιθυμία τους αυτή και να τους προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα ζωής, ανατρέξαμε στη βιβλιογραφία και βρήκαμε τον απλό σάκο κολοστομίας, ως εύχρηστο και ασφαλές υλικό για την προστασία του ΣΕ στη διάρκεια της κολύμβησης. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπήρξε μια πρώτη προσπάθεια με τη χρήση αδιάβροχου αυτοκόλητου επιθέματος η οποία ήταν ανεπιτυχής. Η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε, λόγω της δυσκολίας στην επικόληση του επιθέματος που είχε αποτέλεσμα να είναι επισφαλής η προστασία του ΣΕ. Ο σάκος χρησιμοποιήθηκε από 10 ασθενείς, 7 άνδρες και 3 γυναίκες, ηλικίας 35 έως 69 ετών, μέση ηλικία 52,2 έτη. Εννέα από αυτούς εφάρμοζαν πρόγραμμα Συνεχούς Φορητής Περιτοναϊκής Κάθαρσης (ΣΦΠΚ) και ενας Αυτοματοποιημένης Περιτοναϊκής Κάθαρσης (ΑΠΚ), με διάρκεια θεραπείας πάνω από έξι μήνες και στις δύο μεθόδους. ΄Οσον αφορά στο μορφωτικό τους επίπεδο αυτό παρουσίαζε πολυμορφία (2 πρωτοβάθμιας, 6 δευτεροβάθμιας και 2 τριτοβάθμιας). Για όλους τους ασθενείς πριν την ενταξή τους στην ΠΚ το κολύμπι και το ψάρεμα ήταν οι αγαπημένες τους δραστηριότητες, ενώ οι διακοπές αποτελούσαν ευκαιρία προσωπικής και οικογενειακής ανασυγκρότησης.

Το πρωτόκολλο που εφαρμόστηκε, περιελάμβανε τα εξής:
Α. Πριν τις διακοπές

• Εκπαίδευση στη χρήση απλού σάκου κολοστομίας. Ο σάκος φέρει διαβαθμίσεις και κόβεται με ψαλίδι στο σημείο που εξυπηρετεί τον κάθε ασθενή. Για την καλύτερη στεγανοποίησή του επικολλάται στο δέρμα με ειδικό stik, αφού πρώτα τοποθετηθεί εντός αυτού η συνδετική γραμμή και το εξωτερικό τμήμα του καθετήρα.
• Ταξινόμιση του ΣΕ σύμφωνα με την κλίμακα Tardowski.
• Λήψη καλλιέργειας επιχρίσματος από το ΣΕ σύμφωνα με το πρωτόκολλο του εργαστηρίου.

Β. Κατά τη διάρκεια των διακοπών

• Φροντίδα του ΣΕ μετά το μπάνιο σύμφωνα με το πρωτόκολλο της μονάδας.
• Αποφυγή ηλιοθεραπείας.
• Αποφυγή καταδύσεων.

Το πρόβλημα της αλλαγής της εικόνας σώματος, αντιμετωπίστηκε με την εφαρμογή ολόσωμου μαγιώ στις γυναίκες και σορτ τύπου Boxer στους άνδρες. Ενας από τους άνδρες χρησιμοποίησε και γιλέκο καταδύσεων για να μη φαίνεται ο σάκος. Η δυσκολία επικόλλησης του σάκου στους άνδρες, λόγω έντονης τριχοφυίας, αντιμετωπίστηκε με αποτρίχωση της εν λόγω περιοχής, αφού προηγουμένως έγινε test για τυχόν εκδήλωση αλλεργίας από την κρέμα αποτρίχωσης.

Γ. Μετά τις διακοπές και για ένα εξάμηνο

• Ταξινόμηση του ΣΕ βάσει της κλίμακας Tardowski σε κάθε επίσκεψη μηνιαίου ελέγχου.
• Λήψη καλλιεργειών απο το ΣΕ μηνιαίως.
• Καταγραφή επεισοδίων περιτονίτιδας τις περιόδους Α, Β και Γ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Από την ταξινόμηση του ΣΕ με βάση την κλίμακα Tardowski πριν τις διακοπές διαπιστώθηκαν 8 τέλεια ΣΕ και 2 καλά. Το αποτέλεσμα αυτό δεν διαφοροποιήθηκε μετά τις διακοπές.Την περίοδο μελέτης δεν παρατηρήθηκαν επεισόδια λοίμωξης ΣΕ η υποδόρειας σήραγγας (ΥΣ), όλες δε οι καλλιέργειες ήταν αρνητικές.Επίσης σε όλη τη διάρκεια της μελέτης δεν παρατηρήθηκαν επεισόδια περιτονίτιδας. Οι ασθενείς μας δεν δυσκολεύτηκαν στη χρήση του σάκου κολοστομίας ενώ η αλλαγή εικόνας σώματος με τα μέτρα που εφαρμόστηκαν δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα της χαράς των διακοπών.

Πάσχοντες και περιβάλλον δήλωσαν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι γιατί μπόρεσαν να κολυμπήσουν άφοβα, να απελευθερωθούν από αρνητικά συναισθήματα και να επανακτήσουν τη διάθεση για κοινωνική δραστηριότητα.

Η άσκηση του αγαπημένου τους σπορ, ακόμη και δύο φορές την ημέρα, παρά τους περιορισμούς που επιβάλλει η μέθοδος, απομάκρυνε την αίσθηση της κοινωνικής απομόνωσης και ενίσχυσε τη διάθεσή τους για ζωή.Το πρωτόκολλο αυτό εφαρμόστηκε για δυο συνεχόμενα έτη, παρέχοντας ασφάλεια στους ασθενείς μας και ξένοιαστες διακοπές στις οικογένειές τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η προστασία του ΣΕ του περιτοναικού καθετήρα με απλό σάκο κολοστομίας πρίν το κολύμπι αποτελεί μια ασφαλή και πρακτική μέθοδο με εξαιρετικά αποτελέσματα σύμφωνα με την εμπειρία μας παρά τον μικρό αριθμό ασθενών που συμμετείχε στην ομάδα μελέτης μας.΄Ομως το ταξίδι της αναζήτησης είναι ατέρμονο. Λίγο πιο κάτω ίσως βρεθεί κάτι καλύτερο. Εφαλτήριό μας, πάντα η αγάπη για τον άνθρωπο. Προσφέροντάς την σ’ αυτόν αυτός μας τη επιστρέφει με τον πιο συγκινητικό τρόπο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. John T. Daugirdas, Peritoneal Dialysis. Handbook of Dialysis. Second Edition, U.S.A. 1994, pages 296 – 299.
2. T. Apostolou and R. Gokal: Quality of life after peritoneal dialysis. Textbook of Peritoneal Dialysis. Second Edition, G.B., 2000, pages 709 – 735.
3. J. M. Bargman: Non-infectious complications of peritoneal dialysis. Second Edition, G.B., 2000, pages 600 – 646.
4. Tony Smith : Peritoneal Dialysis, Renal Nursing , U.K., 1998, pages 264 – 265.
5. “CAPD Catheter Exit Site Healing and Clean Diessing Techniques”. Anna Journal,

ΠΗΓΗ: https://www.dialysis-living.com/