Σ. Μαρινάκη: COVID19 & μεταμοσχεύσεις – η διαχείριση των ασθενών

Η ομιλία της κας. Μαρινάκη, σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις και την πανδημία COVID19 στο 1ο webinar, που διοργανώθηκε με την επιστημονική αιγίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρoυ, καθώς και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση.

Απόσπασμα – Διαφάνειες

Λήπτες συμπαγών οργάνων

Ομάδα υψηλού κινδύνου για λοίμωξη από COVID19. Μειωμένη ανοσοαπάντηση λόγω ανοσοκαταστολής που λαμβάνουν, προκειμένου να κατασταλεί η απάντηση έναντι των “ξένων” αντιγόνων του μοσχεύματος. Στην αρχική μεταμοσχευτική περίοδο (3 μήνες), η εντονότερη ανοσοκαταστολή έχει αυξημένη ευπάθεια σε ιογενείς λοιμώξεις (ερπητοϊοί, ευκαιριακές λοιμώξεις).

Παρά την αυξημένη επιρρέπεια, η συχνότητα της λόιμωξης από COVID19 στους λήπτες συμπαγών οργάνων, καταγράφεται χαμηλότερη απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό! Ο λόγος: οι αυστηρές συστάσεις από τα μεταμοσχευτικά κέντρα για εφαρμογή των μέτρων υγιεινής & κοινωνικής απομόνωσης και η τήρηση των μέτρων από τους ασθενείς.

Σε περίπτωση λοίμωξης από τον ιό COVID19, η νόσος είναι βαρύτερη και έχει χειρότερη πρόγνωση για τους μεταμοσχευμένους, με υψηλότερα ποσοστά νοσηλείας και διασωλήνωσης. Επίσης ψηλότερα ποσοστά θνητότητας, περί το 15-19% για λήπτες καρδιάς, ήπατος & νεφρού, ενώ η θνητότητα σε μεταμοσχευμένους πνεύμονα, φθάνει το 62%.

Αντιμετώπιση της λοίμωξης COVID19 στους λήπτες συμπαγών οργάνων

Ισχύουν οι γενικές αρχές που εφαρμόζονται σε όλες τις βαριές, ευκαιριακές ή ιογενείς λοιμώξεις: Μείωση του συνολικού φορτίου της ανοσοκαταστολής (διακοπή αντιμεταβολίτη MPA, Aza, διακοπή / δραστική μείωση CNI). Σε κάθε περίπτωση η απόφαση εξατομικεύεται και συνεκτιμάται τόσο η βαρύτητα της λοίμωξης, όσο και ο κίνδυνος για τη ζωή έναντι αυτού της απώλειας του μοσχεύματος.

Πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων Νεφρού στο Λαϊκό Νοσοκομείο.

“Θύμα” της πανδημίας του COVID19 η μεταμοσχευτική δραστηριότητα: μειώθηκε κατά 85%. Διακόπηκαν άμεσα όλες οι μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη, ενώ συνέχισε το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων απο αποβιώσαντες δότες. Έτσι τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, είχαμε μία μόνο μεταμόσχευση νεφρού από αποβιώσαντα δότη (Ρίο), ενώ το Μάϊο έχουν γίνει έως τις 15/5 δύο μεταμοσχεύσεις. Από 1η Μαΐου έγινε επανεκκίνηση του προγράμματος μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντες δότες, με μία μεταμόσχευση ανά εβδομάδα για τις πρώτες δύο εβδομάδες και δύο μεταμοσχεύσεις ανά εβδομάδα στη συνεχεια. Επιπλέον, έγινε εκπόνηση λεπτομερούς προγράμματος και επανεκκίνηση των Τακτικών Ιατρείων παρακολούθησης Μεταμοσχευμένων Νεφρού.

Μεταμόσχευση έναντι Αιμοκάθαρσης την εποχή της πανδημίας?

Για τους ασθενείς με μεταμόσχευση νεφρού, η σύγκριση είναι συντριπτικά υπέρ της μεταμόσχευσης έναντι της αιμοκάθαρσης. Σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα, είχαμε 28 κρούσματα COVID19 σε ασθενείς υπό αιμοκάθαρση και 1 κρούσμα σε ασθενή υπό περιτοναϊκή κάθαρση, με θνητότητα στο 21% (6 θάνατοι). Ενώ γενικά στα ευρωπαϊκά δεδομένα η θνητότητα σε αιμοκαθαιρόμενους είναι περίπου 25-30%, ψηλότερη σε σύγκριση με τους λήπτες συμπαγών οργάνων που είναι περί το 15-19% (με εξαίρεση πάντα τη μεταμόσχευση πνεύμονα, όπως προαναφέρθηκε). Στους μεταμοσχευμένους νεφρού στην Ελλάδα, είχαμε 1 κρούσμα και ο ασθενής επέζησε. Αυτό οφείλετε στην τήρηση των μέτρων υγιεινής και κοινωνικής απομόνωσης. Επίσης βοήθησε και η εξ αποστάσεως Ιατρική για την παρακολούθηση των ασθενών (στο Λαϊκό έχουμε 1500 περίπου ασθενείς – λήπτες νεφρού, που παρακολουθούνται ετησίως), έτσι ώστε οι ασθενείς να αποφύγουν την επίσκεψη στο νοσοκομείο. Τηρήσαμε το “απο μακριά και αγαπημένα” και το αποτέλεσμα είναι να έχουμε ελαχιστοποιήσει τα κρούσματα στον έναν ασθενή.

Συμπερασματικά

Αναπόφευκτα η πανδημία έχει επίπτωση και στους λήπτες συμπαγών οργάνων, οι οποίοι έχουν αυξημένο κίνδυνο από τον ιό COVID19, ενώ σημαντικό “θύμα” είναι και η μεταμοσχευτική δραστηριότητα. Στη χώρα μας, όπως και στο γενικό πληθυσμό, οι επιπτώσεις της λοίμωξης στους μεταμοσχευμένους ασθενείς ήταν μηδαμινές, λόγω κοινωνικής απομόνωσης, η ήδη πενιχρή όμως μεταμοσχευτική δραστηριότητα ελαχιστοποιήθηκε. Ευελπιστούμε ότι ο διπλασιασμός των κλινών στις μονάδες εντατικής θεραπείας λόγω COVID19, θα αλλάξει στο ορατό μέλλον και το μεταμοσχευτικό τοπίο.