Μεταμόσχευση νεφρού: διαδικασία-πορεία και επιβίωση

Για κάθε νεφρικό μόσχευμα καλούνται τουλάχιστον 2 υποψήφιοι λήπτες, συνήθως 4, με βάση τη σειρά κατάταξής τους στο Εθνικό Μητρώο.Οι υποψήφιοι εκτιμώνται κλινικά από νεφρολόγο και χειρουργό ενώ παράλληλα πραγματοποιείται ο έλεγχος ιστοσυμβατότητας με αίμα του υποψήφιου λήπτη και ιστό του δότη.
Οι υποψήφιοι λήπτες έχουν δικαίωμα ενημέρωσης για τη σειρά κατάταξής τους καθώς και για κάθε στάδιο της μεταμοσχευτικής διαδικασίας.

Να σημειωθεί ότι η σειρά κατάταξης αλλάζει για κάθε διαθέσιμο δότη μιας και τα συνολικά μόρια είναι το άθροισμα όχι μόνο του χρόνου αναμονής αλλά και της ομοιότητας στα HLA δότη-λήπτη.

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ ΑΠΟ ΖΩΝΤΑ ΔΟΤΗ

Η μεταμόσχευση νεφρού από ζώντα δότη αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή ενός ασθενή με ΧΝΝΤΣ. Μελέτες έχουν αποδείξει την υπεροχή της ως προς την άμεση έκβαση της μεταμόσχευσης, αλλά και τη μακροχρόνια επιβίωση μοσχευμάτων και ασθενών σε σύγκριση με τη μεταμόσχευση από αποβιώσαντα δότη, ακόμα και όταν ο ζώντας δότης είναι «οριακός». Επιπλέον, δίδει στον ασθενή τη δυνατότητα μεταμόσχευσης χωρίς να χρειαστεί προηγουμένως να υποβληθεί σε εξωνεφρική κάθαρση, γεγονός που βελτιώνει την πρόγνωσή του.

Κάθε υποψήφιος ζων δότης υποβάλλεται σε μια σειρά εξετάσεων που σκοπό έχουν να διαφυλάξουν την ασφάλειά του. Οποιοδήποτε παθολογικό εύρημα που μπορεί, ακόμα και μελλοντικά, να προκαλέσει πρόβλημα στον υποψήφιο δότη ή/και στον λήπτη, οδηγεί στη μη διενέργεια της μεταμόσχευσης. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει όριο ηλικίας ζώντα δότη. Για την περαιτέρω διασφάλιση της υγείας και της νεφρικής λειτουργίας του δότη συνιστάται η εφ’ όρου ζωής παρακολούθηση σε ειδικό ιατρείο της Μονάδας που έγινε η μεταμόσχευση.

ΑΣΥΜΒΑΤΗ – ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ

Τα τελευταία χρόνια, με τη χρήση ειδικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων για την προετοιμασία του λήπτη, είναι δυνατή η μεταμόσχευση ακόμα και από δότη με ασύμβατη ομάδα αίματος.

Τα μακροχρόνια αποτελέσματα των ασύμβατων αυτών μεταμοσχεύσεων είναι παρόμοια με αυτά των συμβατών.

Στην περίπτωση που ένα ζευγάρι δότη-λήπτη δεν «ταιριάζει» ανοσολογικά μεταξύ του, υπάρχει η δυνατότητα να ενταχθεί στο πρόγραμμα «διασταυρούμενης μεταμόσχευσης νεφρού» κατά το οποίο, ο δότης ενός ζευγαριού δίνει το νεφρό του στον ανοσολογικά συμβατό λήπτη άλλου ζευγαριού και το αντίστροφο.

Ακόμα και στην περίπτωση που δεν βρεθεί κατάλληλο ζευγάρι για διασταυρούμενη μεταμόσχευση, υπάρχει η δυνατότητα ο υποψήφιος δότης να δωρίσει το νεφρό του στο Εθνικό Μητρώο μεταμοσχεύσεων και ο λήπτης του να λάβει κατά προτεραιότητα το πρώτο διαθέσιμο μόσχευμα από αποβιώσαντα δότη.

Ζώντας δότης σύμφωνα με τη νομοθεσία (Νόμος 3984/ 27.6.2011 αρ.8)μπορεί να είναι ο/η σύζυγος, πρόσωπο που συνδέεται με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης άνω των 3 χρόνων με τον ασθενή, συγγενής εξ αίματος μέχρι και τετάρτου βαθμού, συγγενής εξ αγχιστείας μέχρι δευτέρου βαθμού, πρόσωπο με το οποίο έχει προσωπική σχέση και συνδέεται συναισθηματικά. Στην περίπτωση του συναισθηματικού δότη απαιτείται έγκριση από επιτροπή του Ε.Ο.Μ.

ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ-ΕΠΙΒΙΩΣΗ

Η μεταμόσχευση νεφρού κατέχει την υψηλότερη θέση σε ποσοστά επιτυχίας σε σύγκριση με τη μεταμόσχευση άλλων οργάνων. Η επιβίωση των νεφρικών μοσχευμάτων από ζώντα δότη είναι 98.7% στους 6 μήνες και 65.8% στη δεκαετία, ενώ η επιβίωση των μοσχευμάτων από αποβιώσαντα δότη είναι 97.4% και 48.4% αντίστοιχα. Με τη χρήση των νεότερων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, τα ποσοστά οξείας απόρριψης έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Η μακροχρόνια επιβίωση του μοσχεύματος, βέβαια, προϋποθέτει άριστη συνεργασία του ασθενή με το μεταμοσχευτικό κέντρο και τακτική παρακολούθηση για την έγκαιρη αναγνώριση δυσλειτουργίας του μοσχεύματος.

Παρατηρήσεις:

• Ζώσες μεταμοσχεύσεις νεφρού πραγματοποιούνται στις Μονάδες Μεταμόσχευσης του ΓΝΑ «Λαϊκό», του ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», του ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» και του ΠΓΝ Ιωαννίνων.
• Οργανωμένο ειδικό ιατρείο παρακολούθησης ζώντων δοτών λειτουργεί στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού του ΓΝΑ «Λαϊκό».
• Πρόγραμμα ασύμβατων μεταμοσχεύσεων νεφρού λειτουργεί στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού του Γ.Ν.Α «Λαϊκό» από το 2005.
• Πρόγραμμα διασταυρούμενης μεταμόσχευσης νεφρού λειτουργεί στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού του Γ.Ν.Α «Λαϊκό» από το 2017.

ΠΗΓΗ: ΕΟΜ