Όπως είπε ο Θ. Πλεύρης απαντώντας στην υπερασπιστική γραμμή κατηγορούμενης για δολοφονίες τριών παιδιών «… εθίγη ευθέως ο θεσμός των μεταμοσχεύσεων όταν υποστηρίζεται ότι ένας γιατρός έχει τη δυνατότητα να επιλέγει τι όργανα θα πάρει, πότε θα τα πάρει, να παρασύρει κόσμο ώστε να αφήσουν παιδιά να… πεθάνουν και ύστερα αυτά τα όργανα να τα παίρνει και να τα στέλνει στο εξωτερικό λες και είναι εμπόρευμα»(!)
Για να μην γίνονται τέτοια ή… χειρότερα υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο καθώς και οι εγγυήσεις ώστε να μην καταστρατηγούνται κανόνες της επιστήμης και της ηθικής; Η αν. υπουργός Υγείας και γιατρός επί 30 χρόνια Μίνα Γκάγκα απαντά ότι «για να διαπιστωθεί ο θάνατος ενός ασθενούς μία ομάδα τριών διαφορετικών ειδικοτήτων -εκτός μονάδας- θα συμφωνήσει ή όχι με ειδικά τεστ και ύστερα από έξι ώρες θα τα επαναλάβει και αν δεν αναστρέφεται η κατάσταση θα αρχίσει να συζητά για μεταμόσχευση».
Όσο για τη διαδικασία της… λίστας και ποιος είναι ο συμβατός δότης είναι αδιάβλητη διότι η λίστα κρατείται στον Ελληνικό (πρώην Εθνικό) Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και όχι στα νοσοκομεία ή σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας.
Παρακολουθείται δε αυτή η εθνική λίστα και από τον ευρωπαϊκό ανάλογο φορέα. Όπως είπε η αν. υπουργός «όσοι διαπιστώσουν το θάνατο του δότη, δεν ξέρουν με ποιον λήπτη είναι συμβατός, ούτε που θα πάει το μόσχευμα».
Ωστόσο, σε επιστημονική ημερίδα πριν από λίγο καιρό ο Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ Θεόδωρος Δαρδαβέσης ζήτησε από το σύνολο του ιατρικού κόσμου να στηρίζει πλήρως τις μεταμοσχεύσεις σε σχετικά ερωτήματα π.χ. συγγενών ασθενών εγκεφαλικά νεκρών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ορισμένοι δεν το πράττουν και έχουν δεύτερες σκέψεις.
«Να μη διστάζουν και να ξεκαθαρίζουν ότι οι εγκεφαλικά νεκροί είναι… νεκροί (παρά τη θερμοκρασία τους διότι συνδέονται με μηχανήματα κ.λπ).
Δεν γίνεται συζήτηση επ’ αυτού. Αν δείξουν επιφύλαξη τότε υπονομεύουν τις μεταμοσχεύσεις» είχε πει χαρακτηριστικά προσθέτοντας «να είστε βέβαιοι ότι κανένας γιατρός δεν θα σκοτώσει άνθρωπο για να σώσει κάποιον άλλον».
Στην ίδια ημερίδα είχαν ακουστεί και άλλα σημαντικά π.χ. ότι δεν γίνονται μεταμοσχεύσεις γιατί δεν υπάρχουν… αναισθησιολόγοι (ποιος δεν θυμάται το μόσχευμα που «έφυγε» Αθήνα ενώ το περίμενε νεφροπαθής στη Θεσσαλονίκη;). Ο δε καθηγητής Οφθαλμολογίας του ΑΠΘ και Διευθυντής Μονάδας Μεταμοσχεύσεων Κερατοειδούς Νικόλαος Ζιάκας επεσήμανε ότι «δεν είναι δυνατόν η Θεσσαλονίκη να διαθέτει μόνο τέσσερις συντονιστές μεταμοσχεύσεων.
Στο εξωτερικό κάθε νοσοκομείο έχει δύο και τρεις. Εδώ τέσσερις για όλα. Οι εντατικολόγοι μέσα στις ΜΕΘ δεν μπορούν να «καίγονται» να σώσουν ασθενείς και την ίδια ώρα να συντονίζουν μεταμοσχεύσεις (να μιλούν με συγγενείς, με συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων, εργαστήρια, διοικήσεις νοσοκομείων κ.λπ.). Έτσι, παρά πολλοί δότες δεν αξιοποιούνται και χάνονται πολύτιμα μοσχεύματα γιατί δεν υπάρχει χρόνος και εξειδικευμένο προσωπικό».
Τα προβλήματα στις μεταμοσχεύσεις δεν είναι καινούρια απλά επιδεινώνονται στην πόλη όπου και… άρχισαν. Σύμφωνα με την καθηγήτρια νεφρολογίας ΑΠΘ Αικατερίνη Παπαγιάννη «το 1980 ιδρύθηκε στο ‘Ιπποκράτειο’ η κλινική μεταμοσχεύσεων όπου έγινε και η πρώτη παιδιατρική νεφρού.
Το Λαϊκό Νοσοκομείο Αττικής αδειοδοτήθηκε το 2019. Φυσικά ήταν απολύτως απαραίτητο γιατί μέχρι τότε παιδιά από όλη την Ελλάδα… ξεσπιτώνονταν με τις οικογένειες τους για μεταμόσχευση στη Θεσσαλονίκη.
Αλλά για τους ίδιους λόγους δεν πρέπει να κλείσει σήμερα η μεταμόσχευση παιδιατρικής στη Θεσσαλονίκη, στην οποία υπάρχει ένα παράδοξο. Το 2016 έγιναν τα εγκαίνια τεχνητού νεφρού για παιδιά. Μέχρι τότε είχαν γίνει 197 μεταμοσχεύσεις αλλά μετά τα εγκαίνια… σταμάτησαν»!
Όσο για τις σπάνιες -σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας- μεταμοσχεύσεις που δεν γίνονται στην Ελλάδα αυτές αφορούν σε παιδιά με προβλήματα καρδιάς, πνευμόνων και ήπατος και υπάρχει σχετική διακρατική συμφωνία με την Ιταλία. Γι’ αυτές τις μεταμοσχεύσεις οι δότες μπορεί να είναι από Ελλάδα ή Ιταλία».
Το σίγουρο όπως έχει επισημάνει και η διευθύντρια Αιματολογικού του Γ. Παπανικολάου Ιωάννα Σακελλάρη, «η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη της μεταμόσχευσης, εδώ έγιναν οι πρώτες, εδώ έγινε και η πρώτη μεταμόσχευση αιμοποιητικού ιστού (μυελού των οστών)». Και ίσως θα πρέπει να απαιτήσουμε -όπως έκανε μία ολόκληρη ζωή, ο αείμνηστος καθηγητής χειρουργικής μεταμοσχεύσεων Ιωάννης Φούζας- περισσότερη οργάνωση διότι τότε θα υπάρξει και εμπιστοσύνη παρά την όποια συνωμοσιολογία αναπτύσσεται ή υποβόσκει όπως ακριβώς έχει συμβεί και στο εξωτερικό…
ΠΗΓΗ: Μελ. Καρ. *Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 15-16.04.2023, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ