Η οξεία νεφρική βλάβη, ως επιπλοκή της λοίμωξης από COVID-19, αποτελεί έναν ιδιαίτερα δυσμενή προγνωστικό παράγοντα, όχι μόνο για την υγεία του νεφρού, αλλά και για την επιβίωση του ασθενούς. Οι ασθενείς που πάσχουν από οξεία νεφρική νόσο και εκτίθενται στην COVID-19 νοσούν βαρύτερα και έχουν υψηλότερα ποσοστά θνητότητας. Θνητότητα μεταξύ 20% – 30% παρουσιάζουν οι ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της γνώσης που έχει αποκτηθεί στους 15 μήνες της πανδημίας, σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στη νεφρική λειτουργία και τους παράγοντες κινδύνου για τους νεφροπαθείς ή μεταμοσχευμένους που εκτίθενται στον ιό. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια νεφρολογίας του ΑΠΘ, Μαρία Στάγκου, αναφέρθηκε διεξοδικά, στη διάρκεια εισήγησής της με τίτλο «COVID-19 και νεφρός» στο πλαίσιο των εργασιών του 10ου Επιστημονικού Συνεδρίου του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ.
«Είναι μια πρώιμη επιπλοκή, που συνήθως εμφανίζεται συγχρόνως με τη διασωλήνωση και συχνότερα σε βαριές λοιμώξεις. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των νοσηλευόμενων θα εμφανίσουν οξεία νεφρική βλάβη και ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ», ανέφερε η κ.Στάγκου, προσθέτοντας πως η οξεία νεφρική ανεπάρκεια, όταν εμφανίζεται σε λοίμωξη COVID είναι ένας δυσμενής προγνωστικός παράγοντας, όχι μόνο για το νεφρό αλλά και για την επιβίωση των ασθενών που πάσχουν.
Από στοιχεία που αναλύθηκαν σε 4.000 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με COVID-19 στις ΗΠΑ, βρέθηκε ότι το 46% παρουσίασε οξεία νεφρική βλάβη και ένα σημαντικό ποσοστό αυτών χρειάστηκε αιμοκάθαρση. «Αν το δούμε διαφορετικά, ένα 24% αυτών των 4.000 ασθενών, χρειάστηκε να μπουν σε ΜΕΘ. Όμως το 75% των ασθενών που μπήκαν σε ΜΕΘ είχαν οξεία νεφρική βλάβη και είχαν και βαριά νεφρική βλάβη.
Είχαν μεγαλύτερο ποσοστό νοσηλείας σε ΜΕΘ, μεγαλύτερο ποσοστό μηχανικής υποστήριξης, χρειάστηκαν αγγειοσυσπαστικά και φυσικά είχαν πολύ μεγαλύτερη θνητότητα. Φαίνεται εδώ ότι σε 15 μέρες περίπου, το 50% των ασθενών έχουν πεθάνει. Και είναι ασθενείς που έχουν οξεία νεφρική ανεπάρκεια όχι μόνο τελικού σταδίου, αλλά όλα τα στάδια», ανέφερε η κ. Στάγκου προσθέτοντας πως μόνο το 30% των ασθενών με οξεία νεφρική ανεπάρκεια βελτίωσαν τη νεφρική τους λειτουργία και την επανέφεραν στο επίπεδο που ήταν πριν τη λοίμωξη.
Σε άλλη μεγάλη σειρά, με 9.500 ασθενείς, το 40% εμφάνισε οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Το 46% όσων είχαν ανεπάρκεια σταδίου 1 και 3, ενώ σε όσους χρειάστηκαν αιμοκάθαρση η θνητότητα έφτασε το 80%.
Σε τρίτη μελέτη, σε 3.000 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ σε 67 νοσοκομεία των ΗΠΑ, πέθανε το 63% όσων χρειάστηκαν αιμοκάθαρση. Οι 216 ασθενείς τελικά μπόρεσαν να βγουν από τη ΜΕΘ και να πάρουν εξιτήριο, αλλά ένα μικρό ποσοστό απ΄ αυτους ανέκτησαν τη νεφρική τους λειτουργία και δεν μπήκαν σε αιμοκάθαρση.
Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, όπως και η μεταμόσχευση είναι στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Οι ασθενείς που έχουν χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, συνήθως έχουν και συνυπάρχουσες παθήσεις. Υπολογίζεται ότι κάθε ασθενής με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που χρειάζεται αιμοκάθαρση έχει κατά μέσο όρο 5,3 συνυπάρχουσες παθήσεις. Τι γίνεται όταν νοσήσουν οι ασθενείς αυτοί;
«Έχουν βαρύτερη λοίμωξη –υπολογίζεται ότι το 30% των ασθενών αυτών θα πεθάνει μέσα σε 6 μέρες περίπου – έχουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα νοσηλείας και φαίνεται ότι έχουν πιο έντονη φλεγμωνώδη αντίδραση», σημείωσε η καθηγήτρια.
Οι οδηγίες που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες αρχές –και από την Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία- προέτρεπαν τους νεφρολόγους να δημιουργήσουν ανεξάρτητους χώρους αιμοκάθαρσης με ύποπτα ή επιβεβαιωμένα περιστατικά COVID-19 και φυσικά να τηρούνται οι αποστάσεις των δύο μέτρων μεταξύ των ασθενών. Στο Ιππποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης η μονάδα αυτή στήθηκε σε ένα βράδυ, όπως και σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας που μπορούσαν να το κάνουν.
Παρουσιάζοντας έναν μικρό απολογισμό της Μονάδας Αιμοκάθαρσης του Ιπποκράτειου, η κ. Στάγκου ανέφερε πως 89 ασθενείς εμφάνισαν οξεία νεφρική βλάβη που χρειάστηκε εξωνεφρική αιμοκάθαρση. Το 50% των ασθενών αυτών νοσηλευόταν σε ΜΕΘ και υπήρξε μεγάλο ποσοστό θνητότητας, όπως και παγκοσμια. «Τα στοιχεία βρίσκονται σε φάση επεξεργασίας και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν είχαμε διαφορές μεταξύ πρώτου και δεύτερου κύματος, τι συνέβη μετά την εφαρμογή των εμβολιασμών, αν είχαμε διαφορές σε ηλικιακές ομάδες και κατά πόσο μπορεί να έχει επίδραση η πρώιμη ένταξη σε εξωνεφρική κάθαρση», σημείωσε.
Στις 15/3/20 με έκτακτη ανακοίνωσή του ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων όρισε ότι θα πρέπει οι μεταμοσχεύσεις από ζώντα δότη, εφόσον δεν κρίνονται ότι είναι επείγουσες, πρέπει να αναβληθούν. Η αναβολή αυτή ισχύει μέχρι και σήμερα, 15 μήνες μετά και έχει πολύ δυσμενείς επιπτώσεις στον ρυθμό των εμβολιασμών στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, καθώς ανάλογες οδηγίες ισχύουν στις περισσότερες χώρες του κόσμου.
Έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη, με τη συμμετοχή της Νεφρολογικής Κλινικής και της Μονάδας Ιστοσυμβατότητας του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, μελετούν την ενεργοποίηση κυτταρικής και χυμικής ανοσίας σε μεταμοσχευμένους ασθενείς, όπως και το ρόλο που παίζουν τα HLA και τα αντι-HLA κυτταροτοξικά αντισώματα.
ΠΗΓΗ: euro2day.gr, Βασίλης Ιγνατιάδης