Αλγόριθμος γενετικού ελέγχου θα μπορούσε να εντοπίσει άτομα με κίνδυνο νεφρικής νόσου

Ένας νέος αλγόριθμος που αναπτύχθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Κολούμπια μπορεί να αναλύσει χιλιάδες παραλλαγές στο γονιδίωμα και να εκτιμήσει τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει χρόνια νεφρική νόσο – και λειτουργεί σε άτομα αφρικανικής, ασιατικής, ευρωπαϊκής και λατινικής καταγωγής.

“Με αυτή την πολυγονιδιακή μέθοδο, μπορούμε να εντοπίσουμε τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο δεκαετίες πριν από την εμφάνιση της νεφρικής νόσου, και τα άτομα με υψηλό κίνδυνο θα μπορούσαν να υιοθετήσουν προστατευτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής για να μειώσουν τον κίνδυνο”, λέει ο Krzysztof Kiryluk, MD, Aναπληρωτής Kαθηγητής Iατρικής και ιατρός-επιστήμονας στο τμήμα νεφρολογίας στο Vagelos College of Physicians and Surgeons του Πανεπιστημίου Columbia. (Ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η παχυσαρκία και ορισμένα φάρμακα, όπως τα ΜΣΑΦ, είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο νεφρικής νόσου).

Η έγκαιρη ανίχνευση της νεφρικής νόσου θα μπορούσε να αποτρέψει πολλές περιπτώσεις νεφρικής ανεπάρκειας και να μειώσει την ανάγκη για μεταμόσχευση ή αιμοκάθαρση, αλλά η νόσος συχνά σιωπά μέχρι να προκαλέσει σημαντική νεφρική βλάβη.

Οι γενετικές εξετάσεις θα μπορούσαν να προσφέρουν έναν τρόπο πρόβλεψης του κινδύνου νεφροπάθειας ενός ατόμου πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, αλλά είναι πιθανό να εμπλέκονται χιλιάδες κληρονομικές παραλλαγές και οι περισσότερες έχουν μόνο μικρές επιπτώσεις. Στην πολυπλοκότητα του προβλήματος συμβάλλει το γεγονός ότι ορισμένες γενετικές παραλλαγές είναι πιο συχνές σε ορισμένες εθνότητες από ό,τι σε άλλες.

“Στους περισσότερους πληθυσμούς, δεν μπορούμε απλά να εξετάσουμε μία ή δύο γενετικές παραλλαγές και να σας πούμε ποιος είναι ο κίνδυνος”, λέει ο Kiryluk. “Χιλιάδες παραλλαγές είναι πιθανό να συμβάλλουν”

Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε online στην επιθεώρηση Nature Medicine, ο Kiryluk και η ομάδα του περιέγραψαν τη μέθοδό τους και τη δοκίμασαν σε 15 διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων ευρωπαϊκής, αφρικανικής, ασιατικής και λατινικής καταγωγής. Ο αλγόριθμος αναλύει τις παραλλαγές ενός γονιδίου που ονομάζεται APOL1 – γνωστό ότι αποτελεί κοινή αιτία νεφρικής νόσου σε άτομα αφρικανικής καταγωγής – και χιλιάδες άλλες παραλλαγές νεφρικής νόσου που απαντώνται σε άτομα όλων των φυλών.

Σε όλες τις καταγωγές, τα άτομα με τις υψηλότερες βαθμολογίες (στο κορυφαίο 2%) είχαν τριπλάσιο κίνδυνο νεφρικής νόσου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, που ισοδυναμεί με οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου.

Η μελέτη επιβεβαίωσε επίσης ότι η APOL1 αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου σε άτομα αφρικανικής καταγωγής. Αλλά ακόμη και όταν το APOL1 είναι παρόν σε ένα άτομο, άλλα γονίδια μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιας νεφρικής νόσου.

“Για τα άτομα αφρικανικής καταγωγής, το APOL1 είναι ένα σημαντικό μέρος της εικόνας, αλλά όχι το μοναδικό”, λέει ο Kiryluk. Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να είναι σημαντικές όταν θα είναι διαθέσιμα νέα φάρμακα που αναπτύσσονται ειδικά για άτομα με APOL1.

“Τα άτομα με APOL1 αλλά χαμηλό πολυγονιδιακό κίνδυνο μπορεί να μην χρειάζονται ειδικές παρεμβάσεις, καθώς ο κίνδυνος τους μπορεί να είναι συγκρίσιμος με αυτόν του γενικού πληθυσμού”, λέει ο Kiryluk. “Αντίθετα, τα άτομα με τον υψηλότερο γενετικό κίνδυνο – εκείνα με APOL1 και υψηλό πολυγονιδιακό κίνδυνο – μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής ή τη φαρμακευτική θεραπεία”

Χρειάζονται περισσότερες δοκιμές της νέας μεθόδου πρόβλεψης προτού χρησιμοποιηθεί σε κλινικές συνθήκες, προσθέτει ο Kiryluk.

Η μέθοδος δοκιμάζεται σε μια μεγάλη εθνική μελέτη, που ονομάζεται eMERGE-IV, η οποία θα εξετάσει τους συμμετέχοντες και θα προσφέρει πρόσθετη παρακολούθηση και εργαστηριακές εξετάσεις σε άτομα με υψηλό γενετικό κίνδυνο. Η μελέτη θα καθορίσει εάν η γενετική εξέταση για τη νέα βαθμολογία κινδύνου επηρεάζει τα κλινικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στον τρόπο ζωής και των ποσοστών νέων διαγνώσεων της νεφρικής νόσου.

ΠΗΓΗ: Columbia University Irving Medical Center

Βιβλιογραφία

Atlas Khan, Michael C. Turchin, Amit Patki, Vinodh Srinivasasainagendra, Ning Shang, Rajiv Nadukuru, Alana C. Jones, Edyta Malolepsza, Ozan Dikilitas, Iftikhar J. Kullo, Daniel J. Schaid, Elizabeth Karlson, Tian Ge, James B. Meigs, Jordan W. Smoller, Christoph Lange, David R. Crosslin, Gail P. Jarvik, Pavan K. Bhatraju, Jacklyn N. Hellwege, Paulette Chandler, Laura Rasmussen Torvik, Alex Fedotov, Cong Liu, Christopher Kachulis, Niall Lennon, Noura S. Abul-Husn, Judy H. Cho, Iuliana Ionita-Laza, Ali G. Gharavi, Wendy K. Chung, George Hripcsak, Chunhua Weng, Girish Nadkarni, Marguerite R. Irvin, Hemant K. Tiwari, Eimear E. Kenny, Nita A. Limdi, Krzysztof Kiryluk. Genome-wide polygenic score to predict chronic kidney disease across ancestries. Nature Medicine, 2022; DOI: 10.1038/s41591-022-01869-1