Ανδρέας Τζάκης: Η Πάτρα μπορεί να στηρίξει Μεταμοσχευτικό Κέντρο

Με τη συμμετοχή αυτού του επιστήμονα ξεκίνησαν στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας οι μεταμοσχεύσεις νεφρού.

Ο συμπολίτης μας κ. Κώστας, ήταν ο πρώτος που είχε υποβληθεί σε μεταμόσχευση στις 23 Μαΐου του 1997 σε ηλικία 26 ετών, με δότη τον πατέρα του.

Σήμερα 51 ετών, γιόρτασε χθες, όπως συνηθίζει κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, την αναγέννησή του πλαισιωμένος από τους δικούς του ανθρώπους και την ομάδα γιατρών, νοσηλευτών κ.ά. που στάθηκαν δίπλα του στην περιπέτεια της υγείας του.

Παρών στη χθεσινή γιορτή και ο πρωτεργάτης της αναγέννησής του. Ο καθηγητής, Ανδρέας Τζάκης, που μέσα από το χαμόγελο του κ. Κώστα και του 80χρονου σήμερα πατέρα του, πλημμύρισε από χαρά και ικανοποίηση που ήταν μέτοχος σε αυτό το θαύμα της ζωής.

Μέσα σε αυτό το χαρμόσυνο κλίμα απάντησε στα ερωτήματα, εκπέμποντας αισιοδοξία για το μέλλον και για τα επιτεύγματα της ιατρικής.

Σας έφερε στην πόλη μας ένα πολύ σημαντικό γεγονός που αφορά στη αναγέννηση ενός Πατρινού και με τη δική σας συμβολή. Ποια είναι τα συναισθήματά σας που σήμερα, 25 χρόνια μετά, κάθεστε απέναντί του;

Την περίοδο εκείνη βρισκόμουν για διακοπές στην Ελλάδα και παράλληλα είχαμε οργανώσει τις δύο πρώτες μεταμοσχεύσεις στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Ηταν μαζί μου και η γυναίκα μου και η κόρη μου οι οποίες θυμούνται αυτές τις διακοπές πολύ χαρακτηριστικά λόγω των δύο αυτών πρώτων μεταμοσχεύσεων. Υπήρχε μία πολύ καλή ομάδα εδώ αποτελούμενη από τον περίφημο καθηγητή νεφρολογίας Ιωάννη Βλαχογιάνη, και χειρουργοί ήταν ο Θεόδωρος Καρατζάς, ο Διονύσιος Καραβίας, ο Ευάγγελος Τζωρακοελευθεράκης και καθηγητής τους τότε ήταν ο Γιάννης Ανδρουλάκης ο οποίος βοήθησε να γίνει όλο αυτό.

Εγώ παρευρέθηκα στις μεταμοσχεύσεις και απλώς τους βοήθησα. Ηταν μία εξαιρετική πραγματικά ομάδα και είχαμε αυτό το αποτέλεσμα που βλέπετε κι εσείς σήμερα μπροστά σας. Ο Κώστας είναι εδώ υγιής όπως και ο πατέρας του που ήταν ο δωρητής. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση για έναν γιατρό να βλέπει τους ασθενείς του να απολαμβάνουν την ζωή τους και να γιορτάζουν, όπως κάνει ο Κώστας.

Γιατί στη χώρα μας έχουμε μείνει τόσο πολύ πίσω στις μεταμοσχεύσεις;

Στις μεταμοσχεύσεις συμβάλλουν τέσσερις συνιστώσες οι οποίες είναι μεν ξεχωριστές αλλά αλληλοεξαρτόμενες, η κοινωνική, η ιατρική, η διοικητική και η οικονομική. Το όλο νόημα των μεταμοσχεύσεων είναι η συνεργασία, οι ομάδες, η οργάνωση και φυσικά η οικονομική στήριξη. Χρειάζονται αυτοί οι τέσσερις τροχοί για να κινηθεί το άρμα των μεταμοσχεύσεων.

Στη χώρα μας συνεχίζουμε να συζητάμε ακόμα αυτά τα θέματα όταν παντού σε όλο τον κόσμο τα έχουν λύσει. Ακόμα και οι γείτονές μας οι Τούρκοι. Και η ερώτηση είναι, εδώ στην Ελλάδα με τις δεμένες οικογένειες που έχουμε γιατί δεν γίνονται μεταμοσχεύσεις;

Για τον ασθενή πρέπει να βρεθεί ο κατάλληλος δότης. Μπορεί το μόσχευμα να ληφθεί από πτωματικό αλλά και από ζώντα. Ο Κώστας χρειάζονταν νεφρό αν δεν ήταν ο πατέρας του ενημερωμένος και ευαισθητοποιημένος πώς θα το έβρισκε; Δεν μπορεί ο Κώστας να γυρίζει και να ζητάει ένα νεφρό. Θα πρέπει οι οικογένειες και ολόκληρη η κοινωνία να ευαισθητοποιηθούν και αυτόματα να κάνουν το πρόβλημα του κάθε ασθενή, δικό τους.

Μήπως τελικά υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης;

Σίγουρα χρειάζεται εκπαίδευση και ενημέρωση. Δεν αρκει απλώς να βρεθεί πιθανός δότης για να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση. Χρειάζονται συντονιστές, χρειάζεται προσωπικό εξειδικευμένο που θα μιλήσει στην οικογένεια. Αυτό λείπει στη χώρα μας. Υπάρχουν μόνο επτά συντονιστές τους οποίους χρηματοδοτεί το Ωνάσειο. Ο κ. Παπαθεωρίδης που είναι διευθυντής του ΕΟΜ μου είπε ότι χρειάζονται 37 συντονιστές στην Ελλάδα.

Στο ερώτημα πώς θα πληρωθούν όλοι αυτοί, απαντώ. Οι μεταμοσχεύσεις στοιχίζουν αλλά πιο πολύ από τις μεταμοσχεύσεις στοιχίζουν οι αιμοκαθάρσεις. Για κάθε ασθενή που μεταμοσχεύεται εξοικονομείται περίπου το 77% των εξόδων μιας αιμοκάθαρσης. Αυτά τα χρήματα θα πρέπει να πληρωθούν σε όλη την ομάδα που συμμετέχει στη μεταμόσχευση και φυσικά στο μεταμοσχευτικό κέντρο. Ολα θέλουν οργάνωση και συντονισμό.

Έχετε γνώση της παγκόσμιας εικόνας που επικρατεί σε επίπεδο υγειονομικών συστημάτων. Πιστεύετε ότι η χώρα μας έχει τις προϋποθέσεις και το επιστημονικό επίπεδο για να κάνει τα βήματα που πρέπει, σε επίπεδο μεταμοσχεύσεων;

Πιστεύω πως ναι. Αλλά πρέπει να γίνει μία σωστή αρχή και από κει και πέρα όλα θα εξελιχθούν ομαλά. Αυτή τη στιγμή γίνονται το πολύ 150 μεταμοσχεύσεις νεφρού τον χρόνο όταν θα πρέπει να γίνονται 400. Γίνονται 30 μεταμοσχεύσεις ήπατος όταν οι ανάγκες είναι για 150. Γίνονται το πολύ 10 μεταμοσχεύσεις καρδιάς όταν χρειαζόμαστε 50. Ολα αυτά δεν μπορούν να γίνουν από τη μία μέρα στην άλλη. Αν υπάρχουν προϋποθέσεις θα έρθει το προσωπικό που χρειάζεται και που αυτή τη στιγμή εργάζεται στο εξωτερικό.

Αναφέρω χαρακτηριστικό παράδειγμα τον εξαιρετικό χειρουργό Νικόλαο Καρύδη ο οποίος ήρθε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας από την Αγγλία τους τελευταίους μήνες. Ηδη έχει διενεργήσει τις πρώτες μεταμοσχεύσεις. Για να υπάρξει όμως πολλαπλασιαστική συνέχεια θα πρέπει να υπάρξει και στήριξη.

Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας είχε ξεκινήσει πολύ δυναμικά επί εποχής Βλαχογιάννη αλλά στην πορεία έσβησε αυτή η προσπάθεια διότι δεν κινήθηκαν οι τέσσερις τροχοί που σας ανέφερα παραπάνω.

Σίγουρα η χώρα μας έχει άριστους γιατρούς κι ένα πιο ευέλικτο σύστημα. Στην Αμερική για να κάνεις μεταμόσχευση χρειάζεται ένας ολόκληρος διοικητικός μηχανισμός, στη χώρα μας αυτό το θεωρούμε αλλά και είναι δεδομένο.

Διανύουμε μία πανδημική περίοδο, σας ανησυχεί ως επιστήμονα; Ετσι θα είναι από δω και πέρα η ζωή μας;

Σίγουρα η πανδημία προκάλεσε σοβαρά προβλήματα. Προσωπικά όμως έχω μία παθολογική αισιοδοξία για το μέλλον. Δεν δέχομαι τους απολογισμούς ότι τώρα έχουμε πολλά περισσότερα προβλήματα από το παρελθόν. Oτι τα παιδιά δεν εργάζονται και δεν έχουν προοπτική όπως στο παρελθόν.

Πιστεύω ακριβώς το αντίθετο. Είμαστε πολύ καλύτερα σε σχέση με το παρελθόν. Νομίζω ότι τα παιδιά μας δουλεύουν πολύ σκληρά και μάλιστα σκληρότερα απ’ ότι εργαζόμαστε εμείς αν κρίνω από την κόρη μου και τα ανίψια μου. Επίσης, νομίζω ότι ο κόσμος είναι πολύ καλύτερος απ’ ότι είμαστε στο παρελθόν, που πολλά πράγματα κρύβονταν και κουκουλώνονταν.

Σίγουρα όλες αυτές οι υγειονομικές απειλές έχουν αλλάξει τις ζωές μας. Αυτό όμως δεν είναι καινούργιο. Ετυχε αυτή η πανδημία, όπως είχε τύχει και πριν από 100 χρόνια. Το θέμα είναι να μάθουμε από την πανδημία έτσι ώστε όταν θα έρθει η επόμενη να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι.

Εκτιμάτε ότι στο μέλλον θα έχουμε κι άλλες αντίστοιχες προκλήσεις;

Σίγουρα αυτό είναι μέρος της ζωής. Η ευτυχία είναι πολύ παροδικό φαινόμενο. Eνα βραζιλιάνικο τραγούδι λέει ότι «η ευτυχία δεν διαρκεί η μιζέρια διαρκεί». Η ουσία είναι ότι όλα αυτά είναι μέσα στη ζωή. Πιστεύω ότι μπορεί να είναι παθολογική η αισιοδοξία μου αλλά εγώ τη δικαιολογώ. Για παράδειγμα, με την πανδημία έχουμε καινούργια εμβόλια τα οποία ενδεχομένως να ανοίξουν δρόμο για εμβόλια για τους καρκίνους.

Δεν μπορείτε να διανοηθείτε τι συντελείται σήμερα στην ιατρική με τις γονιδιακές θεραπείες. Θεραπεύεται η μεσογειακή αναιμία χωρίς μεταμόσχευση. Θεραπεύεται η αμυλοείδωση χωρίς μεταμόσχευση. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή. Μπορεί να συμβούν κι άλλες πανδημίες αλλά έχουμε όπλα που δεν τα είχαμε πριν. Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον και να μην ξεχνάμε ποτέ το «ουδέν κακόν, αμιγές καλού». Η πανδημία ήταν κάτι πολύ κακό αλλά είχε και τα θετικά της, με τα εμβόλια και τα φάρμακα που βγήκαν.

Υπάρχει κάτι που σας φοβίζει για το μέλλον ή να σας ανησυχεί ως άνθρωπο;

Με φοβίζει η στενοκεφαλιά. Η στενοκεφαλιά μιας κατηγορίας ανθρώπων που δεν μπορούν να ανοίξουν τα μάτια τους, την ψυχής τους, την καρδιά τους, να δουν τον άλλο δίπλα τους, να τον αγαπήσουν και στην ουσία χαραμίζουν τη ζωή τους. Ταυτόχρονα όμως χαραμίζουν και τη ζωή των άλλων ανθρώπων. Προχθές στην Αμερική βγήκε ένας και σκότωσε τόσα παιδιά. Αυτό με φοβίζει. Πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας για να εξαλείψουμε όλα αυτά από την κοινωνία.

ΠΗΓΗ: Pelop.gr/Μαρίνα Ριζογιάννη