Ελένη Μάνου, Επιμελήτρια Α’ Νεφρολογίας, Γ.Ν. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη
Είναι γνωστό ότι ο Ρi της τροφής συνυπάρχει σε τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.
Έτσι, ένα gr πρωτεΐνης περιέχει συνήθως 13-15 mg Pi(33). Επομένως, όταν ένας άνθρωπος σωματικού βάρους 70 kg, σε ελεύθερη δίαιτα καταναλώνει ημερησίως 1,2 gr πρωτεΐνης ανά kgΒΣ, δηλαδή περίπου 90 gr, θα προσλάβει τελικά, ανάλογα με την εντερική απορρόφηση περίπου 600-700 mg Pi την ημέρα(33).
Όπως είναι γνωστό, στη ΧΝΝ 4ου σταδίου, πριν την έναρξη της ΘΥ, μειώνεται τόσο η πρόσληψη πρωτεΐνης, όσο και εκείνη του Ρi, σε επίπεδα περίπου στα 0,6-0,8 gr/ kgΒΣ, ως προς την πρωτεΐνη. Όταν όμως ένας τέτοιος ασθενής περάσει στην αιμοκάθαρση (ΑΚ), τότε το διαιτολόγιο ως προς την πρόσληψη πρωτεΐνης θα πρέπει να γίνει πιο ελεύθερο, γεγονός που συνεπάγεται την άμεση αλλά ανεπιθύμητη αύξηση του προσλαμβανομένου Ρi.
Αυτό σημαίνει ότι η προτεινόμενη μείωση στη διαιτητική πρόσληψη του Ρi ισοδυναμεί με μείωση και στην ποσότητα πρωτεΐνης που θα καταναλώσουν οι ασθενείς, σε επίπεδα
κάτω από τα συνιστώμενα, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς τη μακροχρόνια έκβαση των ασθενών.
Έτσι, η αυστηρή τήρηση μιας τέτοιας οδηγίας, υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει τους ασθενείς σε κατάσταση υποθρεψίας. Μ’ αυτό το σκεπτικό, διενεργήθηκε μία μεγάλη επιδημιολογική μελέτη με 30.000 ασθενείς υπό ΑΚ που έδειξε ότι τα χαμηλά επίπεδα του Ρi ορού σε συνδυασμό με τη μειωμένη διαιτητική πρόσληψη πρωτεΐνης σχετίζονταν με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου(34).
Ένα ακόμη σημαντικό σημείο ως προς τη διαιτητική πρόσληψη του Ρi στους ασθενείς σε ΘΥ είναι η προέλευση του Ρi της τροφής. Ειδικότερα, φαίνεται ότι ο ανόργανος Ρi που βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στα προσθετικά και στα συντηρητικά των τροφών παρουσιάζει πολύ μεγάλη απορρόφηση, φτάνοντας ακόμη και το 90% της ποσότητας που βρίσκεται στον εντερικό αυλό(29,35). Το ίδιο ισχύει και για τα διάφορα αναψυκτικά που κυκλοφορούν και περιέχουν μεγάλες ποσότητες ανόργανου Ρi, ιδίως στους διάφορους τύπους της cola.
Αντίθετα, ο οργανικός Ρi που συνυπάρχει μαζί με την πρωτεΐνη της τροφής, απορροφάται πολύ λιγότερο, ιδιαίτερα αν προέρχεται από φυτικής προέλευσης πρωτεΐνες. Αυτή η «υπεροχή» των φυτών σχετίζεται με το ότι ο φυτικός Ρi βρίσκεται σε μορφή του φυτικού οξέος (phytate) και η έλλειψη της φυτάσης στα θηλαστικά τον καθιστά δυσαπορρόφητο.
Ο οργανικός Ρi ζωικής προέλευσης απορροφάται ευκολότερα αφού πρώτα υποστεί υδρόλυση, αλλά και πάλι πολύ λιγότερο από την ανόργανη μορφή του.
Η μεσογειακή δίαιτα αποτελεί άριστο παράδειγμα χαμηλής περιεκτικότητας σε Ρi, σε αντίθεση με τις Δυτικού τύπου δίαιτες που μπορούν και μόνο μέσω των συντηρητικών που περιέχουν να «φορτώσουν» τον οργανισμό με περισσότερο από 1000 mg Pi την ημέρα.
Συμπερασματικά, σύμφωνα και πάλι με τις κατευθυντήριες οδηγίες των KDOQI θα πρέπει να υπάρχουν αναλυτικοί πίνακες διαθέσιμοι στους ασθενείς, όπου θα αναφέρονται, τόσο η περιεκτικότητα των διαφόρων τροφίμων σε Ρi, όσο και ο λόγος του Ρi σε mg προς την πρωτεΐνη σε gr ανά είδος, καθώς και ετικέτες που θα αναγράφουν αυτά τα στοιχεία στις συσκευασίες των προϊόντων. Συνήθως ο λόγος Ρi/πρωτεΐνη κυμαίνεται από <10 σε >65, με τις πιο «κακές» τροφές, για τους ασθενείς, να έχουν υψηλό λόγο.
Το άρθρο συνεχίζεται…
ΠΗΓΗ: Dialysis Living