Τοποθέτηση Περιτοναϊκού Καθετήρα – Ενημέρωση & Εκπαίδευση

Στην περίπτωση της περιτοναϊκής κάθαρσης, η επαρκής ενημερωμένη συγκατάθεση του ασθενούς εξασφαλίζει το δικαίωμά του να αποφασίζει ελεύθερα, αν θα δεχθεί ή όχι τη διενέργεια της θεραπείας.

Οι πληροφορίες που παρέχονται στον ασθενή θα πρέπει να του επιτρέπουν να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεώς του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατόν να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.

Ο ασθενής θα πρέπει να έχει εκφράσει γραπτώς ή προφορικώς την συγκατάθεσή του να υποβληθεί σε περιτοναϊκή κάθαρση.

Εκπαιδευόμενοι:

Ο ασθενής ή ο ασθενής και ο συνοδός του (σύντροφος, γονιός, τέκνα, άτομο που ασχολείται με την φροντίδα του) ή ο συνοδός. Λαμβάνεται υπ’ όψιν η προτίμηση και η προθυμία εκπαίδευσης του κάθε ατόμου, αλλά ταυτόχρονα προσμετρούνταιοι δυνατότητες και οι ικανότητές του. Η αναλογία εκπαιδευτή και ασθενή ορίζεται σε 1:1.

Χώρος Εκπαίδευσης:

Δωμάτιο με επαρκή φωτισμό, αερισμό, που να διαχωρίζεται με πόρτα για ησυχία και ιδιωτικότητα. Απαραίτητη η ύπαρξη επιφάνειας εργασίας, καθισμάτων και νιπτήρα για το πλύσιμο των χεριών.

Καμία άλλη δραστηριότητα δεν θα πρέπει να επιτελείται ταυτόχρονα στον χώρο.

Τρόπος:

Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να διαθέτει επικοινωνιακές δεξιότητες που προωθούν την ανάπτυξη καλής ποιότητας διαπροσωπικών σχέσεων με βάση την εμπιστοσύνη και να διαθέτει ισχυρή πίστη στην αυτονομία του ασθενή. Επιπλέον θα πρέπει να ενθαρρύνεται η έκφραση τυχόν αποριών, ερωτήσεων και να εξασφαλίζεται η δυνατότητα της ελεύθερης έκφρασης.

Κρίνεται ωφέλιμη η χρήση απλού λόγου, η αποφυγή περίπλοκων ιατρονοσηλευτικών όρων και η εξατομίκευση στις ανάγκες ή στις μαθησιακές δυσκολίες του κάθε εκπαιδευόμενου.

Προϋποθέσεις:

Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσει την γενική ιδέα της περιτοναϊκής κάθαρσηςκαι να εφαρμόζει χειρονακτικές δεξιότητες.

Εμπόδια:

Ηλικιωμένοι ασθενείς ή ασθενείς με συνοδά νοσήματα, όπως:

• αναιμία,
• προβλήματα όρασης,
• ακοής,
• μνήμης ή αντίληψης ενδέχεται να παρουσιάσουν δυσκολίες στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Συνεπώς, απαιτείται περισσότερη υπομονή και επανάληψη από τον εκπαιδευτή.

Περιεχόμενο Εκπαίδευσης:

• Το πρόγραμμα της εκπαίδευσης περιλαμβάνει θεωρία αλλά και πρακτική εξάσκηση στα εξής:
• Σφαιρική εικόνα της Περιτοναϊκής Κάθαρσης.
• Άσηπτη Τεχνική, πλύσιμο χεριών,εφαρμογή μάσκας, απολύμανση τραπεζιού και υλικών με αντισηπτικό υγρό (αρχές αντισηψίας).
• Τα βήματα στην διαδικασία της σύνδεσης και αποσύνδεσης (Flushbeforefill, χρήση λαβίδων κλπ)
• Μέτρα έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση μόλυνσης.
• Φροντίδα σημείου εξόδου.
• Αναγνώριση επιπλοκών (περιτονίτιδα, προβλήματα εισαγωγής ή εξαγωγής περιτοναϊκού υγρού, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, μόλυνση σημείου εξόδου, ινική, άλγος, οιδήματα, δύσπνοια, αφυδάτωση, αύξηση ή ελάττωση βάρους και αρτηριακής πίεσης, πυρετός).
• Αντιμετώπιση προβλημάτων και επιπλοκών.
• Ενδοπεριτοναϊκή (ip)χορήγηση φαρμάκων στον σάκο.
• Τρόπος θέρμανσης περιτοναϊκού σάκου.
• Έλεγχος υλικών για ημερομηνία λήξεως, καθαρότητα διαλύματος, περιεκτικότητα διαλύματος σε γλυκόζη, διαρροή σάκου ή φθορά συσκευασίας.
• Διατήρηση ημερήσιου αρχείου με δελτίο παρακολούθησης του ισοζυγίου υγρών, τον υπολογισμό του U.F.,του σωματικού βάρουςκαι της αρτηριακής πίεσης.
• Διαδικασία παραγγελιών προμηθειών.
• Κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση από την Μονάδα Περιτοναϊκής Κάθαρσης και επικοινωνία σε κάθε περίπτωση αμφιβολίας στην αντιμετώπιση προβλημάτων και επιπλοκών.
• Ενημέρωση για την αντικατάσταση της συνδετικής γραμμής κάθε 6 μήνες ή νωρίτερα σε έκτακτες περιπτώσεις.
• Ενημέρωση σχετικά με την εργασία, τα ταξίδια, τις ενασχολήσεις και τον αθλητισμό.

Επανεκπαίδευση:

Θα πρέπει να περιλαμβάνει την:

• Διαδικασία Σύνδεσης/Αποσύνδεσης,
• Υγιεινή των χεριών,
• Αναγνώριση σημείων και συμπτωμάτων φλεγμονώδουςεπιπλοκής,
• Εκπαίδευση στην επιμόλυνση και στη φροντίδα του σημείου εξόδου.

Η επανεκπαίδευση ισχύει για όλους τους εκπαιδευόμενους και θεωρείται απαραίτητη ύστερα από:

• Λοιμώδεις Επιπλοκές, όπως περιτονίτιδα, λοίμωξη στομίου εξόδου ή υποδόριας σήραγγας.
• Παρατεταμένη νοσηλεία ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση που επέφερε διακοπή στη διαδικασία της περιτοναϊκής κάθαρσης.
• Μεταβολή στις τεχνικές δεξιότητες, στην οπτική οξύτητα ή στη διανοητική κατάσταση του ασθενούς.
• Σε 3-6 μήνες από την αρχική εκπαίδευση και έπειτα σε ετήσια βάση, ώστε να διαπιστωθούν προβλήματα όπως συντομεύσεις στη διαδικασία.

Ολοκλήρωση Εκπαίδευσης:

Η εκπαίδευση θα συνεχιστεί έως ότου ο εκπαιδευόμενος θα είναι ικανός να:

• Εκτελεί όλες τις απαραίτητες διαδικασίες με ασφάλεια.
• Αναγνωρίζει τρόπους μόλυνσης και συμπτώματα λοίμωξης.
• Απαριθμεί τα κατάλληλα μέτρα που θα πρέπει να λάβει για την πρόληψη μόλυνσης και την αντιμετώπιση των λοιμώξεων.

Η δυνατότητα εκτέλεσης περιτοναϊκής κάθαρσης είναι μία δυναμική κατάσταση!

Γι’ αυτό απαιτείται επαρκής και συνεχής επικοινωνία του ασθενούς με τη Μονάδα Περιτοναϊκής Κάθαρσης. Έτσι το νοσηλευτικό προσωπικό θα βρίσκεται σε επαγρύπνηση και θα μπορεί να εντοπίσει τυχόν μεταβολές αναγκών και ικανοτήτων του ασθενούς και του περιβάλλοντός του.

ΠΗΓΗ: Ελένη Μαρκή, Αναπλ. Προϊσταμένη Μ.Π.Κ. Γεν. Νοσ. Αθηνών Λαϊκό, Χριστίνα – Ιωάννα Οικονόμου, νοσηλεύτρια MSc, Μ.Π.Κ. Γεν. Νοσ. Αθηνών Λαϊκό