Διαλύματα περιτοναϊκής κάθαρσης: είδη και αποτελεσματικότητα

Τα διαλύματα που χρησιμοποιούνται στην Περιτοναϊκή Κάθαρση ανεξάρτητα από την περιεκτικότητά τους σε ουσίες:

• Προκαλούν την μετακίνηση ουραιμικών τοξινών και νερού από τον ενδοτριχοειδικό χώρο προς τον περιτοναϊκό χώρο.
• Συμβάλλουν στην γενική κατάσταση της θρέψης (διαλύματα αμινοξέων).

Συσκευάζονται σε άσηπτους, εύκαμπτους πλαστικούς σάκους. Υπάρχουν σάκοι σε όγκους 1,5-3Lt για τη Σ.Φ.Π.Κ. και έως 5Lt για την Α.Π.Κ. Επίσης, ποικίλλει η μέθοδος σύνδεσης του σάκου με τον περιτοναϊκό καθετήρα. Η συγκέντρωση των διαλυμένων ουσιών εξαρτάται από τον κατασκευαστή, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις περιέχουν Water For Injection, Ηλεκτρολύτες και Γλυκόζη.

Διαλύματα με ωσμωτικό μέσο τη Δεξτρόζη.

Τα συγκεκριμένα Περιτοναϊκά Διαλύματα περιέχουν δεξτρόζη (μονοϋδρική γλυκόζη), η οποία δρα ωσμωτικά και προκαλεί την υπερδιήθηση (U.F.). Ένας οδηγός απομάκρυνσης υγρών με βάση τη δεξτρόζη και ανάλογα με το είδος του διαλύματος, είναι ο ακόλουθος

Βλέπουμε ότι η αύξηση της πυκνότητας, έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του ρυθμού υπερδιήθησης. Ωστόσο η ποσότητα της U.F.εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως από τη δυνατότητα μεταφοράς ουσιών μέσω του περιτόναιου και την ύπαρξη περιτονίτιδας.

Πλεονεκτήματα:

Ανάλογα με την περιεκτικότητα του διαλύματος σε γλυκόζη, μπορούμε να ελέγξουμε την υπερδιήθηση.

Μειονεκτήματα:

Μεταβολίζεται σε γλυκόζη και προκαλεί μεταβολικές διαταραχές, αυξάνοντας το σωματικό βάρος και την υπερτριγλυκεριδαιμία. Μακροπρόθεσμα προκαλείται τοξική βλάβη στα μεσοθηλιακά κύτταρα από την εναπόθεση τοξικών παραγώγων από την αποστείρωση της γλυκόζης (GlucoseDegradationProducts, G.D.P.) και από τα τελικά προϊόντα του μεταβολισμού της γλυκόζης (AdvancedGlucationEndProducts, A.G.Es).

Διαλύματα Ικοδεξτρίνης

Πρόκειται για ισοωσμωτικά διαλύματα από ένα σκεύασμα πολυμερών γλυκόζης, τα οποία δρουν ωσμωτικά διατηρώντας σταθερό ρυθμό UF χωρίς την απορρόφηση γλυκόζης

Πλεονεκτήματα:

• Το Υπερδιήθημα που επιτυγχάνεται ισοδυναμεί με αυτό διαλύματος υψηλής συγκέντρωσης γλυκόζης (3,86% -4,25%) εξαιτίας της μεγάλης ωσμωτικής κλίσης μεταξύ περιτοναϊκού και ενδοτριχοειδικού χώρου.

• Διατηρεί σταθερά υψηλή UF για μεγάλο χρονικό διάστημα εξαιτίας της βραδείας απορρόφησης της Ικοδεξτρίνης από την περιτοναϊκή κοιλότητα.

• Ελαττώνεται το θετικό ισοζύγιο της γλυκόζης και επομένως μειώνονται οι μεταβολικές διαταραχές.

• Είναι κατάλληλη για χρήση στη μακρά νυχτερινή αλλαγή της Σ.Φ.Π.Κ. και στη μακρά ημερήσια αλλαγή της Α.Π.Κ.

Μειονεκτήματα:

• Μεταβολίζεται στο ήπαρ, στο δισακχαρίτη μαλτόζη με αποτέλεσμα τον πενταπλασιασμό της συγκέντρωσής αυτής της ουσίας στο πλάσμα των ασθενών.

Επομένως σε διαβητικούς ασθενείς που προσδιορίζουν τη γλυκόζη τριχοειδικού αίματος με σακχαρόμετρο, ενδέχεται να προκύψουν ψευδώς αυξημένα επίπεδα σακχάρου, καθώς κάποιες δοκιμασίες αντιδρούν τόσο με τη γλυκόζη όσο και με τη μαλτόζη που περιέχεται στο διάλυμα ικοδεξτρίνης.

Στους συγκεκριμένους ασθενείς συνίσταται η χρήση ΜΟΝΟ συμβατών μετρητών γλυκόζης και ταινιών ελέγχου. Κρίνεται αναγκαία από τους ασθενείς η επίδειξη της “προειδοποιητικής ετικέτας–warning tag”είτε του“προειδοποιητικού αυτοκόλλητου–warning sticker”(Εικ.9) κατά την εξέταση-μέτρηση σακχάρου από επαγγελματίες υγείας.

• Το 10% των ασθενών εμφανίζει αλλεργική αντίδραση στην ουσία της ικοδεξτρίνης, η οποία εκδηλώνεται με κνησμό, γενικευμένη αποφολιδωτική δερματίτιδα και άσηπτη περιτονίτιδα.

Διαλύματα Αμινοξέων

Έχουν ως ωσμωτικό μέσο τα αμινοξέα. Η συγκέντρωση αυτών των διαλυμάτων σε αμινοξέα είναι χαμηλότερη από τα διαλύματα που χρησιμοποιούν ως μέσο τη γλυκόζη. Η ωσμωτική δράση των αμινοξέων της τάξης του 1,1% αντιστοιχεί σε διάλυμα γλυκόζης της τάξεως του 1,5% ή 1,36%.

Πλεονεκτήματα:

Συνδυάζουν την περιτοναϊκή κάθαρση με τη διατροφική υποστήριξη, αφού χρησιμοποιούνται για ενίσχυση της θρέψης και απορροφώνται σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια μιας αλλαγής 4-6 ωρών. Η ταυτόχρονη λήψη τροφής και συγκεκριμένα υδατανθράκων μεγιστοποιεί την χρήση των αμινοξέων.

Τα διαλύματα που χρησιμοποιούν ως μέσο την γλυκόζη περιέχουν τέτοια ποσότητα γλυκόζης ικανή να μειώσει την όρεξη και να προκαλέσει αύξηση βάρους, σε αντίθεση με τα διαλύματα αμινοξέων τα οποία δεν περιέχουν δεξτρόζη και επομένως είναι κατάλληλα για διαβητικούς και παχύσαρκους ασθενείς.

Μειονεκτήματα:

Η πρόκληση μεταβολικής οξέωσης και η αύξηση της συγκέντρωσης της ουρίας στο πλάσμα. Συνίσταται χρήση άπαξ ημερησίως.

Βιοσυμβατά Διαλύματα Tο pHτων κλασικών διαλυμάτων που περιέχουν γαλακτικό οξύ είναι χαμηλό με τιμές 5,2-5,5, ώστε να αποτρέπεται η καραμελοποίηση του διαλύματος κατά τη διαδικασία της αποστείρωσης με θερμότητα. Όμως εξαιτίας του όξινου pH προκαλούν έντονο άλγος κατά την είσοδό τους στην περιτοναϊκή κοιλότητα και παράλληλα μπορεί να καταστρέψουν την περιτοναϊκή μεμβράνη λόγω της τοξικής δράσης τους πάνω στα μεσοθηλιακά κύτταρα του περιτοναίου.

Συνεπώς, δημιουργήθηκε η ανάγκη χρήσης νέων διαλυμάτων σε δίχωρους σάκους οι οποίοι αναμειγνύονται από τον ασθενή, αμέσως πριν την έγχυση δίχως την δημιουργία καθίζησης.

Ο ένας σάκος περιέχει γλυκόζη και ηλεκτρολύτες και ο άλλος σάκος περιέχει διττανθρακικά. Η δράση τους αποκαθιστά την οξεοβασική ισορροπία και παράλληλα διατηρείται η λειτουργικότητα της περιτοναϊκής μεμβράνης.

ΠΗΓΗ: Ελένη Μαρκή, Αναπλ. Προϊσταμένη Μ.Π.Κ. Γεν. Νοσ. Αθηνών Λαϊκό, Χριστίνα – Ιωάννα Οικονόμου, νοσηλεύτρια MSc, Μ.Π.Κ. Γεν. Νοσ. Αθηνών Λαϊκό

Διαβάστε επίσης:

Περιτοναϊκή κάθαρση – Ιστορική αναδρομή – Μέθοδοι

Περιτοναϊκή Κάθαρση: Περιτόναιο το μαγικό όργανο – τι είναι και ποιός είναι ο ρόλος του

Κολύμβηση: ποιότητα ζωής για τους ασθενείς σε περιτοναϊκή κάθαρση!